శ్రీమద్భాగవతం ఏకాదశ స్కంధం ముప్పై ఒకటవ అధ్యాయం

                                                            ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ

శ్రీమద్భాగవతం ఏకాదశ స్కంధం ముప్పై ఒకటవ అధ్యాయం

శ్రీశుక ఉవాచ
అథ తత్రాగమద్బ్రహ్మా భవాన్యా చ సమం భవః
మహేన్ద్రప్రముఖా దేవా మునయః సప్రజేశ్వరాః

సరస్వతితో బ్రహ్మా, పార్వతితో శివుడూ
మహేంద్రాది దేవతలూ

పితరః సిద్ధగన్ధర్వా విద్యాధరమహోరగాః
చారణా యక్షరక్షాంసి కిన్నరాప్సరసో ద్విజాః

మునులూ ప్రజాపతులూ పితృదేవతలూ , విద్యాధరులూ, చారణులూ
యక్ష కిన్నెర అప్సరస, ద్విజులూ

ద్రష్టుకామా భగవతో నిర్యాణం పరమోత్సుకాః
గాయన్తశ్చ గృణన్తశ్చ శౌరేః కర్మాణి జన్మ చ

పరమాత్మ ఐన శ్రీకృష్ణ నిర్యానాన్ని చూడగోరి పరమ ఉత్సాహముతో (ఎలా వచ్చాడో చూడలేదు, కనీసం ఎలా వెళతాడో చూడగోరి) పరమాత్మ యొక్క అవతారాన్నీ లీలలనూ గానం చేస్తూ పాడుతూ చెబుతూ పుష్పవర్షాన్ని విమానాల మీద నుంచి కురిపించారు

వవృషుః పుష్పవర్షాణి విమానావలిభిర్నభః
కుర్వన్తః సఙ్కులం రాజన్భక్త్యా పరమయా యుతాః

పరమభక్తితో మొత్తం సంకులం చేసారు

భగవాన్పితామహం వీక్ష్య విభూతీరాత్మనో విభుః
సంయోజ్యాత్మని చాత్మానం పద్మనేత్రే న్యమీలయత్

స్వామి తన విభూతులనూ బ్రహ్మనూ చూచి, ఆత్మలో ఆత్మను యోగం చేసి
తన పద్మం వంటి నేత్రాలను మూసుకున్నాడు

లోకాభిరామాం స్వతనుం ధారణాధ్యానమఙ్గలమ్
యోగధారణయాగ్నేయ్యా దగ్ధ్వా ధామావిశత్స్వకమ్

సకల లోకములకూ పరమ సుందరమైన తన శరీఎరము, ధారణకూ ధ్యానానికీ మంగళం ఐన తన శరీరాన్ని యోగముతో అగ్నిని సృష్టించి ఆ అగ్నితో ఆ శరీరాన్ని దహించి తన ధామానికి వెళ్ళిపోయాడు

దివి దున్దుభయో నేదుః పేతుః సుమనసశ్చ ఖాత్
సత్యం ధర్మో ధృతిర్భూమేః కీర్తిః శ్రీశ్చాను తం యయుః

స్వర్గములో దుందుభులు మోగాయి
ఆకాశములో పుష్పాలు కురిసాయి
సత్యం ధర్మ ధృతీ కీర్తి శ్రీ అన్నీ స్వామి వెంట వెళ్ళాయి

దేవాదయో బ్రహ్మముఖ్యా న విశన్తం స్వధామని
అవిజ్ఞాతగతిం కృష్ణం దదృశుశ్చాతివిస్మితాః

స్వామి వెళ్ళడాన్ని చూద్దామని ఇంత మంది వచ్చిన ఆయన గతిని ఎవరూ చూడలేకపోయారు
స్వామి ఎలా వెళతాడో చూద్దామని వచ్చినా తెలియకపోవడముతో ఆశ్చర్యపోయారు

సౌదామన్యా యథాక్లాశే యాన్త్యా హిత్వాభ్రమణ్డలమ్
గతిర్న లక్ష్యతే మర్త్యైస్తథా కృష్ణస్య దైవతైః

మేఘమండలాన్ని విడిచి మెరుపు పోయినట్లుగా, మెరుపును మనుష్యులు చూడలేనట్లుగా పరమాత్మ గతిని దేవతలు చూడలేకపోయారు

బ్రహ్మరుద్రాదయస్తే తు దృష్ట్వా యోగగతిం హరేః
విస్మితాస్తాం ప్రశంసన్తః స్వం స్వం లోకం యయుస్తదా

బ్రహ్మ రుద్రాదులు పరమాత్మ యోగ గతిని చూచి స్వామిని స్తోత్రం చేస్తూ, ఆశ్చర్యపోతూ వారి వారి లోకాలకు వెళ్ళారు

రాజన్పరస్య తనుభృజ్జననాప్యయేహా
మాయావిడమ్బనమవేహి యథా నటస్య
సృష్ట్వాత్మనేదమనువిశ్య విహృత్య చాన్తే
సంహృత్య చాత్మమహినోపరతః స ఆస్తే

రాజా, చూడు. సృష్టీ స్థితీ సంహారమూ సంకల్పముతో చేసే పరమాత్మ మాయను చూడు
జగత్తును సృష్టించి ఆయన ప్రవేశించి, ఆయన విహరించి, చివరకు శరీరాన్ని ఉపసంహరించి ఆయన ఎప్పటిలాగే ఉన్నాడు, కానీ దేనితో వచ్చాడో దాన్ని విడిచిపెట్టాడు

మర్త్యేన యో గురుసుతం యమలోకనీతం
త్వాం చానయచ్ఛరణదః పరమాస్త్రదగ్ధమ్
జిగ్యేऽన్తకాన్తకమపీశమసావనీశః
కిం స్వావనే స్వరనయన్మృగయుం సదేహమ్

చనిపోయిన గురుపుత్రున్ని, యమలోకానికి పోయిన గురుపుత్రున్ని తెచ్చినవాడు
అశ్వద్ధామ బ్రహ్మాస్త్రమునుండి కాలిపోకుండా నిన్ను రక్షించినవాడు
ఇంత పెద్ద కురుక్షేత్రములో యముడికే యముడయ్యాడు
ఎందరినో కాపాడుకున్న స్వామి ఆయన తనను కాపాడుకోవాలంటే కాపాడుకోలేడా
తన దేహాన్ని వేటగాని బాణానికి గురిచేసి, తాను శరీరాన్ని వదలిపోతూ తనను కొట్టినవానికి స్వర్గాన్ని ఇచ్చిన పరమాత్మ యొక్క ఔదార్యాన్ని దయనూ ఏ మాటలతో వర్ణించాలి.

తథాప్యశేషస్థితిసమ్భవాప్యయేష్వ్
అనన్యహేతుర్యదశేషశక్తిధృక్
నైచ్ఛత్ప్రణేతుం వపురత్ర శేషితం
మర్త్యేన కిం స్వస్థగతిం ప్రదర్శయన్

జగత్తు యొక్క సృష్టి స్థితి లయాలకు అనన్య హేతువైన స్వామి, ఆ శరీరాన్ని ఇక్కడే ఉంచాలని అనుకోలేదు.
ఈనాడు తాను తన శరీరాన్ని ఇక్కడే ఉంచడం మొదలుపెడితే అందరూ అలాగే చేయడం మొదలుపెడతాడు. కాబట్టి అటువంటి దురాచారాన్ని వ్యాప్తి చేయకూడదని తన శరీరాన్ని దహించే వేళ్ళాడు

య ఏతాం ప్రాతరుత్థాయ కృష్ణస్య పదవీం పరామ్
ప్రయతః కీర్తయేద్భక్త్యా తామేవాప్నోత్యనుత్తమామ్

ఎవరైతే భక్తితో ఈ కృష్ణ పరమాత్మ యొక్క పరమపద గమనాన్ని శ్రద్ధతో కీర్తిస్తే వింటే వాడు ఆ గతినే పొందుతాడు

దారుకో ద్వారకామేత్య వసుదేవోగ్రసేనయోః
పతిత్వా చరణావస్రైర్న్యషిఞ్చత్కృష్ణవిచ్యుతః

దారుకుడు ద్వారకకు వచ్చి, వసుదేవ ఉగ్రసేనుని పాదాల మీద పడి
కన్నీళ్ళతో వాటిని తడిపి

కథయామాస నిధనం వృష్ణీనాం కృత్స్నశో నృప
తచ్ఛ్రుత్వోద్విగ్నహృదయా జనాః శోకవిర్మూర్చ్ఛితాః

కృష్ణ వియోగాన్ని యాదవ నాశాన్ని వివరించాడు
అది విన్నవారు ఉద్విగ్న హృదయులై శోకముతో మూర్చపోయి

తత్ర స్మ త్వరితా జగ్ముః కృష్ణవిశ్లేషవిహ్వలాః
వ్యసవః శేరతే యత్ర జ్ఞాతయో ఘ్నన్త ఆననమ్

కృష్ణ పరమాత్మను విడిచి ఉండలేక అక్కడకు వెళ్ళారు
బంధువులందరూ ప్రాణాలు విడిచి పడుకుని ఉన్నారు

దేవకీ రోహిణీ చైవ వసుదేవస్తథా సుతౌ
కృష్ణరామావపశ్యన్తః శోకార్తా విజహుః స్మృతిమ్

అందరినీ చూచారు గానీ బలరామ కృష్ణులు కనపడకపోవడముతో మూర్చబోయారు

ప్రాణాంశ్చ విజహుస్తత్ర భగవద్విరహాతురాః
ఉపగుహ్య పతీంస్తాత చితామారురుహుః స్త్రియః

కొందరు పరమాత్మ విరహాన్ని సహించలేక ప్రాణాలు విడిచారు
తమ తమ భర్తలను ఆలింగనం చేసుకుని స్త్రీలు చితిలో ప్రవేశించారు

రామపత్న్యశ్చ తద్దేహముపగుహ్యాగ్నిమావిశన్
వసుదేవపత్న్యస్తద్గాత్రం ప్రద్యుమ్నాదీన్హరేః స్నుషాః
కృష్ణపత్న్యోऽవిశన్నగ్నిం రుక్మిణ్యాద్యాస్తదాత్మికాః

బలరామ పత్నులు కూడా ఆయన దేహం తీసుకుని అగ్నిలో ప్రవేశించారు
కృష్ణుని భార్యలూ అగ్నిలో ప్రవేశించారు

అర్జునః ప్రేయసః సఖ్యుః కృష్ణస్య విరహాతురః
ఆత్మానం సాన్త్వయామాస కృష్ణగీతైః సదుక్తిభిః

కృష్ణ విరహముతో ఉన్న అర్జనుడు భగవత్గీతను జ్ఞ్యాపకం చేసుకుని తనను తానే ఓదార్చుకున్నాడు

బన్ధూనాం నష్టగోత్రాణామర్జునః సామ్పరాయికమ్
హతానాం కారయామాస యథావదనుపూర్వశః

ఇలా చనిపోయిన బంధువుల అంత్య క్రియలను వారి వారి యోగ్యతలకు అనుగుణముగా పూర్తిచేసాడు

ద్వారకాం హరిణా త్యక్తాం సముద్రోऽప్లావయత్క్షణాత్
వర్జయిత్వా మహారాజ శ్రీమద్భగవదాలయమ్

స్వామి వదలిపెట్టిన ద్వారకను సముద్రుడు ముంచివేశాడు
పరమాత్మ నివాసం తప్ప తక్కిన భాగాన్ని సముద్రుడు ముంచివేశాడు

నిత్యం సన్నిహితస్తత్ర భగవాన్మధుసూదనః
స్మృత్యాశేషాశుభహరం సర్వమఙ్గలమఙ్గలమ్

స్వామి ఆ నివాసములో నిత్యమూ ఉంటాడు. ఇప్పటికీ ఉన్నాడు
స్మరించినంత మాత్రాన అన్ని అశుభాలూ తొలగేది
అన్ని మంగళాలకూ మంగళ ప్రదుడు

స్త్రీబాలవృద్ధానాదాయ హతశేషాన్ధనఞ్జయః
ఇన్ద్రప్రస్థం సమావేశ్య వజ్రం తత్రాభ్యషేచయత్

ఇలా అందరినీ తీసుకుని ఇంద్రప్రస్థానికి తీసుకు వెళ్ళి వజ్రున్ని యాదవులకు రాజుగా అభిషేకించారు

శ్రుత్వా సుహృద్వధం రాజన్నర్జునాత్తే పితామహాః
త్వాం తు వంశధరం కృత్వా జగ్ముః సర్వే మహాపథమ్

నీ తాతలందరూ ఈ విషయాన్ని విని, నిన్ను వంశ ఉద్ధారకునిగా, రాజుగా అభిషేకం చేసి మహా ప్రస్థానికి వారు కూడా వెళ్ళారు

య ఏతద్దేవదేవస్య విష్ణోః కర్మాణి జన్మ చ
కీర్తయేచ్ఛ్రద్ధయా మర్త్యః సర్వపాపైః ప్రముచ్యతే

ఎవరైతే పరమాత్మ శ్రీ కృష్ణుని అవతార కథలను శ్రద్ధతో గానం చేస్తే అన్ని పాపాల నుండీ విడువడతాడు

ఇత్థం హరేర్భగవతో రుచిరావతార
వీర్యాణి బాలచరితాని చ శన్తమాని
అన్యత్ర చేహ చ శ్రుతాని గృణన్మనుష్యో
భక్తిం పరాం పరమహంసగతౌ లభేత

పరమాత్మ యొక్క సుందరమైన మధురమైన అవతార కర్మలూ
బాల చరితములు, మంగళకరములు, ఇక్కడ విన్నవీ
మరో చోట విన్నవి, (ఇక్కడ ఆచరించిన కృత్యములూ, మధురా వ్రేపల్లే బృందావనం ద్వారక, ఈ నాలుగు చోట్ల ) ఆచరించిన కర్మలను విన్నవాటిని ఉచ్చరిస్తూ పలుకుతూ మానవుడు, భక్తిని పొందుతాడు.
పరమాత్మ యందు ఉత్తమ భక్తిని పొందుతాడు.

                                             సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
                                             సర్వం శ్రీసాయినాథార్పణమస్తు