శ్రీమద్భాగవతం దశమ స్కంధం నాలుగవ అధ్యాయం

                                                       ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ
శ్రీమద్భాగవతం దశమ స్కంధం నాలుగవ అధ్యాయం

శ్రీశుక ఉవాచ
బహిరన్తఃపురద్వారః సర్వాః పూర్వవదావృతాః
తతో బాలధ్వనిం శ్రుత్వా గృహపాలాః సముత్థితాః

ఇలా అన్ని తలుపులూ ఎప్పటిలాగే మూసుకుని ఉన్న తరువాత వచ్చిన పాప ఏడ్చింది. పిల్ల ఏడుపు విని భటులు కంసునికి నివేదించారు

తే తు తూర్ణముపవ్రజ్య దేవక్యా గర్భజన్మ తత్
ఆచఖ్యుర్భోజరాజాయ యదుద్విగ్నః ప్రతీక్షతే

ఎప్పుడు కృష్ణుడు పుడతాడా అని ఉద్విగ్న మనసుతో ఉన్నాడు

స తల్పాత్తూర్ణముత్థాయ కాలోऽయమితి విహ్వలః
సూతీగృహమగాత్తూర్ణం ప్రస్ఖలన్ముక్తమూర్ధజః

భయముతో వణుకుతూ భయపడుతూ జుట్టు విడిపోగా భయపడుతూ ఖడ్గం తీసుకుని అక్కడికి వెళ్ళాడు

తమాహ భ్రాతరం దేవీ కృపణా కరుణం సతీ
స్నుషేయం తవ కల్యాణ స్త్రియం మా హన్తుమర్హసి

అప్పుడు దేవకి "ఈమె నీ కోడలు, స్త్రీ శిశువు."

బహవో హింసితా భ్రాతః శిశవః పావకోపమాః
త్వయా దైవనిసృష్టేన పుత్రికైకా ప్రదీయతామ్

నా ఎందరి పిల్లలనో చంపావు. నాకు ఈ పుత్రికా భిక్ష ఐనా పెట్టు.

నన్వహం తే హ్యవరజా దీనా హతసుతా ప్రభో
దాతుమర్హసి మన్దాయా అఙ్గేమాం చరమాం ప్రజామ్

పరమ దీనముగా ఏడుస్తున్న చెల్లెలు నుండి పిల్లను లాక్కుని ఆమె మాటను కాదని

శ్రీశుక ఉవాచ
ఉపగుహ్యాత్మజామేవం రుదత్యా దీనదీనవత్
యాచితస్తాం వినిర్భర్త్స్య హస్తాదాచిచ్ఛిదే ఖలః

తాం గృహీత్వా చరణయోర్జాతమాత్రాం స్వసుః సుతామ్
అపోథయచ్ఛిలాపృష్ఠే స్వార్థోన్మూలితసౌహృదః

అప్పుడే పుట్టి కనులు కూడా తెరవని శిశువుని, చెల్లెలు పుత్రికనూ, స్వార్థముతో ప్రేమ అడుగంటిపోగా ఆ అమ్మాయిని పైకి లేపి నేలకేసి కొట్టాడు

సా తద్ధస్తాత్సముత్పత్య సద్యో దేవ్యమ్బరం గతా
అదృశ్యతానుజా విష్ణోః సాయుధాష్టమహాభుజా

పైకి లేవగానే ఆ పాప అతని చేతినుండి ఇంకాస్త పైకి వెళ్ళింది. ఆమె విష్ణువు యొక్క చెల్లెలు కాబట్టి, ఎనిమిది భుజాలతో అన్ని చేతులలో ఆయుధాలతో

దివ్యస్రగమ్బరాలేప రత్నాభరణభూషితా
ధనుఃశూలేషుచర్మాసి శఙ్ఖచక్రగదాధరా

రత్న ఆభరణములూ  ధనువూ మొదలైన అన్ని ఆయుధాలతో

సిద్ధచారణగన్ధర్వైరప్సరఃకిన్నరోరగైః
ఉపాహృతోరుబలిభిః స్తూయమానేదమబ్రవీత్

సిద్ధాదులు అన్నో కానుకలు తెచ్చి అర్పిస్తూ స్తోత్రం చేస్తూ ఉంటే అలా వారి చేత స్తోత్రం చేయబడుతూ కంసుడితో ఇలా అంది

కిం మయా హతయా మన్ద జాతః ఖలు తవాన్తకృత్
యత్ర క్వ వా పూర్వశత్రుర్మా హింసీః కృపణాన్వృథా

బుద్ధి హీనుడా నన్ను చంపి ఏమి లాభం, నిన్ను చంపేవాడు పుట్టాడు. ఎక్కడో ఉన్నాడు. నీకు పాత శత్రువే వాడు. ఇప్పటికైనా బుద్ధి తెచ్చుకుని దీనులని హింసించకు.

ఇతి ప్రభాష్య తం దేవీ మాయా భగవతీ భువి
బహునామనికేతేషు బహునామా బభూవ హ

ఇలా మాట్లాడి ఆ దేవి చాలా పేర్లతో చాలా నివాసాలలో ఆ అమ్మవారు ఏరపడి ఈనాటికీ అమే చాలా పేర్లతో వ్యవహరించబడుతున్నది

తయాభిహితమాకర్ణ్య కంసః పరమవిస్మితః
దేవకీం వసుదేవం చ విముచ్య ప్రశ్రితోऽబ్రవీత్

ఆమె చెప్పిన మాటలు విని పరమ ఆశ్చర్యం పొంది వెంటనే దేవకీ వసుదేవులను చెరసాల నుండి విడిపించి సంకెళ్ళు తీసి స్నానం చేయించి వస్త్రాలు ఇచ్చి క్షమాపణ వేడాడ్. రాక్షసుడిలా మీ సంతానాన్ని వధించి, దయను కూడా విడిచిపెట్టాను. నేను ఎలాంటి నరక లోకాలకు వెళతాను బ్రహ్మ హత్య చేసినవాడిలాగ.

అహో భగిన్యహో భామ మయా వాం బత పాప్మనా
పురుషాద ఇవాపత్యం బహవో హింసితాః సుతాః

స త్వహం త్యక్తకారుణ్యస్త్యక్తజ్ఞాతిసుహృత్ఖలః
కాన్లోకాన్వై గమిష్యామి బ్రహ్మహేవ మృతః శ్వసన్

దైవమప్యనృతం వక్తి న మర్త్యా ఏవ కేవలమ్
యద్విశ్రమ్భాదహం పాపః స్వసుర్నిహతవాఞ్ఛిశూన్

మౌషులే కాదు, దైవం కూడా అబద్దం ఆడుతుందని నాకు ఇపుడు అర్థం అయ్యింది. దైవం మాటలు నమ్మి నా తోడబుట్టిన చెల్లెల పిల్లలను చంపాను, ఎంత దుర్మార్గుడిని.

మా శోచతం మహాభాగావాత్మజాన్స్వకృతం భుజః
జాన్తవో న సదైకత్ర దైవాధీనాస్తదాసతే

పిల్లలంతా చనిపోయారని విచారించకండి. అందరూ తాము చేసుకున్న దానినే అనుభవిస్తారు. అంతా దైవం చేతిలో ఉంది

భువి భౌమాని భూతాని యథా యాన్త్యపయాన్తి చ
నాయమాత్మా తథైతేషు విపర్యేతి యథైవ భూః

భూమి మీద గాలి వస్తే అది పైకి లేస్తుంది. మళ్ళీ కింద పడుతుంది. మనం కూడా అంతే. శరీరాలు వస్తాయి గానీ ఆత్మ వెళ్ళదూ రాదు.

యథానేవంవిదో భేదో యత ఆత్మవిపర్యయః
దేహయోగవియోగౌ చ సంసృతిర్న నివర్తతే

ఆత్మకు కూడా ఇవన్నీ ఉన్నాయి అనుకోవడం భ్రమ మాత్రమే. సంసారం అంటే శరీరం పుట్టుటా శరీరం పోవుట. ఆత్మకు అది లేదు. శరీరం పోయినంత మాత్రాన సంసారం పోదు

తస్మాద్భద్రే స్వతనయాన్మయా వ్యాపాదితానపి
మానుశోచ యతః సర్వః స్వకృతం విన్దతేऽవశః

నీ పిల్లలను నేను చంపినా విచారించకూ. ప్రతీ జీవుడు తాను చేసుకున్నదానినే తాను పొందుతాడు, స్వతంత్రుడు కాడు. ఇలా హతునిగా హంతకునిగా భావిస్తాడు. ఆ అభిమానముతోటే బాధించేవాడిగా బాధించబడ్డాడిగా తాను భావిస్తూ ఉంటాడు

యావద్ధతోऽస్మి హన్తాస్మీ త్యాత్మానం మన్యతేऽస్వదృక్
తావత్తదభిమాన్యజ్ఞో బాధ్యబాధకతామియాత్

క్షమధ్వం మమ దౌరాత్మ్యం సాధవో దీనవత్సలాః
ఇత్యుక్త్వాశ్రుముఖః పాదౌ శ్యాలః స్వస్రోరథాగ్రహీత్

నన్ను మీరు క్షమించండి అని కన్నీళ్ళతో బావ కాళ్ళు పట్టుకున్నాడు

మోచయామాస నిగడాద్విశ్రబ్ధః కన్యకాగిరా
దేవకీం వసుదేవం చ దర్శయన్నాత్మసౌహృదమ్

వాళ్ళకు సంకెళ్ళు తీసేసారు. దేవకీ వసుదేవులు కూడా కంసున్ని క్షమించారు.

భ్రాతుః సమనుతప్తస్య క్షాన్తరోషా చ దేవకీ
వ్యసృజద్వసుదేవశ్చ ప్రహస్య తమువాచ హ

వైరాన్ని ద్వేషన్ని వారుకూడా వదిలిపెట్టారు

ఏవమేతన్మహాభాగ యథా వదసి దేహినామ్
అజ్ఞానప్రభవాహంధీః స్వపరేతి భిదా యతః

శోకహర్షభయద్వేష లోభమోహమదాన్వితాః
మిథో ఘ్నన్తం న పశ్యన్తి భావైర్భావం పృథగ్దృశః

వసుదేవుడు "ఈ జీవులకు ఇవన్నీ నిజమే" అజ్ఞ్యానము వలన జీవులు వీడు వేరు నేను వేరు అన్న భావంతో ఉంటారు. శొకమూ భేధమూ మోహముతో ఒకరినొకరు చంపుకుంటూ నేను చంపాననీ నేను చచ్చాననీ వాడు చచ్చాడని భావాలతో ఉంటారు

శ్రీశుక ఉవాచ
కంస ఏవం ప్రసన్నాభ్యాం విశుద్ధం ప్రతిభాషితః
దేవకీవసుదేవాభ్యామనుజ్ఞాతోऽవిశద్గృహమ్

తస్యాం రాత్ర్యాం వ్యతీతాయాం కంస ఆహూయ మన్త్రిణః
తేభ్య ఆచష్ట తత్సర్వం యదుక్తం యోగనిద్రయా

దేవకీ వసుదేవులు ప్రసన్నులై మాట్లాడితే కంసుడు తన అంతః పురానికి వెళ్ళిపోయాడు. తెల్లవారగానే తన మంత్రులందరినీ పిలిచి "నన్ను చంపేవాడు ఎక్కడో ఒక చోట పుట్టాడని చెప్పింది"

ఆకర్ణ్య భర్తుర్గదితం తమూచుర్దేవశత్రవః
దేవాన్ప్రతి కృతామర్షా దైతేయా నాతికోవిదాః

దేవ శత్రులైన వారందరూ అజ్ఞ్యానులై, చాతుర్యం లేని వారై, "దీనికి భయం ఎందుకు నిన్ను చంపేవాడు ఎక్కడో పుట్టాడని చెప్పారు కదా. నీ రాజ్యములో ఎక్కడున్నా పది రోజులు దాటినవారినీ పది రోజులు దాటని వారినీ చంపేస్తాము

ఏవం చేత్తర్హి భోజేన్ద్ర పురగ్రామవ్రజాదిషు
అనిర్దశాన్నిర్దశాంశ్చ హనిష్యామోऽద్య వై శిశూన్

కిముద్యమైః కరిష్యన్తి దేవాః సమరభీరవః
నిత్యముద్విగ్నమనసో జ్యాఘోషైర్ధనుషస్తవ

దేవతలు ఏమి చేయగలరు. దేవతలందరూ యుద్ధమంటే భయపడతారు. మేము ధనువు యొక్క తాడును లాగితే వారు పారిపోతారు. వారికి యుద్ధమంటే భయం. ధనువు యొక్క తాడును లాగితేనే భయప్పడి ప్రాణాలు దక్కించుకోవడానికి అంతా పారిపోతారు.

అస్యతస్తే శరవ్రాతైర్హన్యమానాః సమన్తతః
జిజీవిషవ ఉత్సృజ్య పలాయనపరా యయుః

కొందరికి జుట్టుముడులూ ఊడిపోయాయి, కొందరి వస్త్రాలు జారిపోయాయి.

కేచిత్ప్రాఞ్జలయో దీనా న్యస్తశస్త్రా దివౌకసః
ముక్తకచ్ఛశిఖాః కేచిద్భీతాః స్మ ఇతి వాదినః

న త్వం విస్మృతశస్త్రాస్త్రాన్విరథాన్భయసంవృతాన్
హంస్యన్యాసక్తవిముఖాన్భగ్నచాపానయుధ్యతః

కిం క్షేమశూరైర్విబుధైరసంయుగవికత్థనైః
రహోజుషా కిం హరిణా శమ్భునా వా వనౌకసా
కిమిన్ద్రేణాల్పవీర్యేణ బ్రహ్మణా వా తపస్యతా

శస్త్రాస్త్రాలు వారెపూడో మరచిపోయారు. నీవు అలా అస్త్రాలు మరచిపోయినవాళ్ళనూ భయపడిన వాళ్ళను చంపవు.అందు వలన వారు అలా పారిపోతున్నారు. దేవతలంతా క్షేమ శూర్యులు (ఇంటిలోనే శూరులు). యుద్ధములో మాత్రం గొప్పలు చెప్పకుంటారు.

తథాపి దేవాః సాపత్న్యాన్నోపేక్ష్యా ఇతి మన్మహే
తతస్తన్మూలఖననే నియుఙ్క్ష్వాస్మాననువ్రతాన్

యథామయోऽఙ్గే సముపేక్షితో నృభిర్న శక్యతే రూఢపదశ్చికిత్సితుమ్
యథేన్ద్రియగ్రామ ఉపేక్షితస్తథా రిపుర్మహాన్బద్ధబలో న చాల్యతే

మూలం హి విష్ణుర్దేవానాం యత్ర ధర్మః సనాతనః
తస్య చ బ్రహ్మగోవిప్రాస్తపో యజ్ఞాః సదక్షిణాః

తస్మాత్సర్వాత్మనా రాజన్బ్రాహ్మణాన్బ్రహ్మవాదినః
తపస్వినో యజ్ఞశీలాన్గాశ్చ హన్మో హవిర్దుఘాః

విప్రా గావశ్చ వేదాశ్చ తపః సత్యం దమః శమః
శ్రద్ధా దయా తితిక్షా చ క్రతవశ్చ హరేస్తనూః

స హి సర్వసురాధ్యక్షో హ్యసురద్విడ్గుహాశయః
తన్మూలా దేవతాః సర్వాః సేశ్వరాః సచతుర్ముఖాః
అయం వై తద్వధోపాయో యదృషీణాం విహింసనమ్

ఇంద్రుడు అల్పవీర్యుడు, విష్ణువు ఎక్కడో దాక్కుని ఉంటాడు, శంకరుడు ఎక్కడో అడవిలో ఉంటాడు, బ్రహ్మ ఎపుడూ తపస్సు చేస్తూ ఉంటాడు. వారి వలన నీకేమి భయం. ఐనా వారు మనకు శత్రువులు కాబట్టి వారిని ఉపేక్షించరాదు. వారందరూ కొమ్మలు, వారికి ఉన్న మూలాన్ని మనం నరకవేయాలి. వ్యాధి మొదలు కాగానే తొలగించాలి, ముదిరినపుడు కాదు. ఉపేక్షిస్తే ఇంద్రియములు మన చెప్పు చేతల్లో ఉండవు. అలాగే శత్రువును ఉపేక్షిస్తే మన చెప్పు చేతల్లో ఉండరు.  దేవతలకు మూలం విష్ణువు, ఆయన ధర్మమెక్కడ ఉంటే అక్కడ  ఉంటాడు. దానికి గుర్తులు బ్రాహ్మణులూ గోవులూ తపస్సులూ దక్షిణలతో కూడిన యజ్ఞ్యములు. వేదం చదివే బ్రాహ్మణులనూ హింసించి యజ్ఞ్యాలను విఘ్నం చేస్తాము. పరమాత్మ యొక్క శరీరమే ఈ విప్రులూ గోవులూ తపస్సు యజ్ఞ్యములూ సత్యం దమం శ్రద్ధా శమం ఓర్పు దయ. వీటిని లేకుండా చేస్తాము. వాడు మొత్తం దేవతలకు అధ్యక్షుడు, మనని ద్వేషిస్తాడు. పట్టుకోవడానికి దొరకడు. ఎక్కడో ఉంటాడు. వాడితోనే వీరందరూ ఉంటారు. ఋషులనూ బ్రాహ్మణులనూ గోవులనూ యజ్ఞ్యములనూ హింసిస్తే వాడూ ఉండడు.

శ్రీశుక ఉవాచ
ఏవం దుర్మన్త్రిభిః కంసః సహ సమ్మన్త్ర్య దుర్మతిః
బ్రహ్మహింసాం హితం మేనే కాలపాశావృతోऽసురః

దుష్టమంత్రులచేత ఆలోచించబడి కాలపాశం చుట్టబడి ఉన్నవాడై బ్రాహ్మణులను హింసించుటే మేలు అని భావించాడు. యుద్ధం ఎప్పుడు వస్తుందా అని ఎదురు చూచే రాక్షసులను మీరు బ్రాహ్మణుల మీదకు వెళ్ళండి అని కామ రూపులైన ఆరాక్షసులను పంపించి తాను ఇల్లు చేరాడు

సన్దిశ్య సాధులోకస్య కదనే కదనప్రియాన్
కామరూపధరాన్దిక్షు దానవాన్గృహమావిశత్

తే వై రజఃప్రకృతయస్తమసా మూఢచేతసః
సతాం విద్వేషమాచేరురారాదాగతమృత్యవః

చావు మూడిన వాడై రజః ప్రకృతులూ మూడ తములు సజ్జనులకు ద్రోహం చేసారు

ఆయుః శ్రియం యశో ధర్మం లోకానాశిష ఏవ చ
హన్తి శ్రేయాంసి సర్వాణి పుంసో మహదతిక్రమః

మానవుడు గొప్పవారికి అపచారం చేస్తే మహానుభావులను అతిక్రమిస్తే ఆయుష్యమూ సంపదా కీర్తీ సంపదా లోకములూ ధర్మమూ నశిస్తాయి. 

                                                         సర్వం శ్రీ కృష్ణార్పణమస్తు