ఓం నమో భగవతే వాసుదేవాయ
శ్రీమద్భాగవతం దశం స్కంధం ఇరవయ్యవ అధ్యాయం
శ్రీశుక ఉవాచ
తయోస్తదద్భుతం కర్మ దావాగ్నేర్మోక్షమాత్మనః
గోపాః స్త్రీభ్యః సమాచఖ్యుః ప్రలమ్బవధమేవ చ
ఇంటికి వచ్చిన పిల్లలు ప్రలంబవధా కృష్ణుడు గోవులను కాపాడడం చెప్పగా గోపవృద్ధులు బలరామ కృష్ణులు సామాన్య మానవులు కారని అనుకున్నారు
గోపవృద్ధాశ్చ గోప్యశ్చ తదుపాకర్ణ్య విస్మితాః
మేనిరే దేవప్రవరౌ కృష్ణరామౌ వ్రజం గతౌ
తతః ప్రావర్తత ప్రావృట్సర్వసత్త్వసముద్భవా
విద్యోతమానపరిధిర్విస్ఫూర్జితనభస్తలా
ఇలా ఉండగా అన్ని ప్రాణులా వృక్షములా పుట్టుకకు కారణమైన వర్ష ఋతువు వచ్చింది. వెలుతురు ఉండీ లేనట్లుగా ఉంది. ఆకాశమంతా గర్ఝిస్తూ చుట్టుపక్కల మెరుస్తూ నల్లని మేఘాలతో ఉంది.
సాన్ద్రనీలామ్బుదైర్వ్యోమ సవిద్యుత్స్తనయిత్నుభిః
అస్పష్టజ్యోతిరాచ్ఛన్నం బ్రహ్మేవ సగుణం బభౌ
మెరుపులు మెరిసినపుడు కనపడుతున్నట్లూ, మెరుపులు పోగానే మసక చీకటీ ఉంది. సమాధిలో ఉన్నవాడికి ఎలా ఐతే సగుణ బ్రహ్మ కనపడీకనపడనట్లు ఎలా ఉంటుందో అలా ఉంది మెరుపుల వెలుతురులో
అష్టౌ మాసాన్నిపీతం యద్భూమ్యాశ్చోదమయం వసు
స్వగోభిర్మోక్తుమారేభే పర్జన్యః కాల ఆగతే
తొమ్మిది నెలలు గర్భం మోసిన గర్భవతి (కాల ఆగతే - సమయం వచ్చిన తరువాత) ఎలా ఐతే శిశువుని ప్రసవిస్తుందో సూర్యభగవానుడు తనలో దాచుకున్న నీటిని విడిచిపెట్టాడు
తడిద్వన్తో మహామేఘాశ్చణ్డ శ్వసన వేపితాః
ప్రీణనం జీవనం హ్యస్య ముముచుః కరుణా ఇవ
మెరుపుతో ఉన్న మేఘాలన్నీ గొప్ప వాయువుతో కదిలించబడి సకల ప్రాణులకూ బతుకు ఇచ్చే జలాన్ని కరుణతో విడిచిపెట్టాయి
తపఃకృశా దేవమీఢా ఆసీద్వర్షీయసీ మహీ
యథైవ కామ్యతపసస్తనుః సమ్ప్రాప్య తత్ఫలమ్
ఎండాకాలం వేడితో కృశించిన భూమి వర్షం పడగానే సంతోషముతో ఉబ్బిపోయింది.
తపస్సు చేసిన వారు బక్క చిక్కి, ఫలం పొందగానే పుష్టి పొందినట్లుగా ఉంది.
నిశాముఖేషు ఖద్యోతాస్తమసా భాన్తి న గ్రహాః
యథా పాపేన పాషణ్డా న హి వేదాః కలౌ యుగే
రాత్రి పూట మిణుగురు పురుగులు (ఖద్యోతా) మెరుస్తూ ఉన్నాయి. నక్షత్రములూ గ్రహములూ కనపడడం లేదు. కలియుగములో ఎలా ఐతే పాపాత్ముల వాక్కులు వినబడి వేదములు వినబడనట్లు
శ్రుత్వా పర్జన్యనినదం మణ్డుకాః ససృజుర్గిరః
తూష్ణీం శయానాః ప్రాగ్యద్వద్బ్రాహ్మణా నియమాత్యయే
వర్షా కాలములో మేఘములు గర్ఝిస్తుంటే మేఘ గర్ఝనలు విని కింద ఉన్న కప్పలు అరుస్తున్నాయి. అప్పటిదాకా మౌనముగా ఉన్న కప్పలు వర్షాకాలములో అరుస్తున్నాయి. నియమం ఆచరించిన వారు వ్రతములో ఉన్నంతకాలం మౌనం వహించి వ్రతం అవ్వగానే ఎలా మాట్లాడతారో అలా ఉంది.
ఆసన్నుత్పథగామిన్యః క్షుద్రనద్యోऽనుశుష్యతీః
పుంసో యథాస్వతన్త్రస్య దేహద్రవిణ సమ్పదః
వర్షాలు బాగా పడి వరదలు వచ్చి, చిన్న చిన్న నదులు అడ్డదారిలో పోతున్నాయి. బుద్ధి స్థిరముగా లేని వారికి వచ్చిన సంపదలలాగ. నియమం లేని మనోనిగ్రహం లేని మానవుని యొక్క శరీరం యొక్క ప్రవృత్తీ, ధనమూ, ఇతర సంపదలూ ఎలా అడ్డదారి తొక్కు తాయో అలా అడ్డదారిలో ప్రవహిస్తున్నాయి.
హరితా హరిభిః శష్పైరిన్ద్రగోపైశ్చ లోహితా
ఉచ్ఛిలీన్ధ్రకృతచ్ఛాయా నృణాం శ్రీరివ భూరభూత్
వర్షం పడి పచ్చగా మొత్తం గడ్డితో ఇంద్రనీలమణుల ఆకారములో గడ్డి బాగా పెరిగి పుట్టగొడుగులు (ఉచ్ఛిలీన్ధ్ర) అంతటా వ్యాపించాయి. పుట్టగొడుగుల కింద నీడ ఉంది. అది చూసి మురుస్తున్నారు. కొద్దిగా డబ్బు రాగానే నాకెంతో డబ్బు ఉంది అని ఎలా మురుస్తాడో పుట్ట గొడుగుల నీడ ఉంది. ధనవంతుల ధన మదాన్ని పుట్టగొడుగుల నీడతో పోల్చడమైనది.రెండూ అశాశ్వతాలే.
క్షేత్రాణి శష్యసమ్పద్భిః కర్షకాణాం ముదం దదుః
మానినామనుతాపం వై దైవాధీనమజానతామ్
చక్కగా పైరు పెరిగాయి. అవి రైతులకు సంతోషాన్ని కలిగించాయి. ధనవంతులకు ఇబ్బంది కలిగించాయి. రైతులకు పంటలు కలిగితే ధనవంతుల వద్దకు అప్పుకు రారు కాబట్టి.
జలస్థలౌకసః సర్వే నవవారినిషేవయా
అబిభ్రన్రుచిరం రూపం యథా హరినిషేవయా
నీరు ఉన్న చోటు, నీరు లేని చోటు రెండూ కూడా కొత్త రూపాన్న్ పొందాయి వర్షం పడడం వలన, పరమాత్మను సేవించిన వారి మనసు ఎంత నిత్య ఉత్సాహముతో ఉంటుందో భూమీ నీరు అలా కొత్త రూపముతో ఉంది
సరిద్భిః సఙ్గతః సిన్ధుశ్చుక్షోభ శ్వసనోర్మిమాన్
అపక్వయోగినశ్చిత్తం కామాక్తం గుణయుగ్యథా
వరదలు బాగా వచ్చి నదులు పొంగి సముద్రములో కలిసాయి. సముద్రం పొంగింది. నదుల జలమంతా మహావేగముతో వచ్చి సముద్రములో పడితే సముద్రం ఉప్పొంగితే, కెరటాలతో ఎగిసిపడుతోంది. ఎలా అంటే పక్వం కాని యోగి మనసు కోరికలతో నిండిపోయి ఉప్పొంగుతున్నట్లు. అదే యోగం పరిపక్వమైతే మనసు ప్రశాంతముగా ఉంటుంది. .
గిరయో వర్షధారాభిర్హన్యమానా న వివ్యథుః
అభిభూయమానా వ్యసనైర్యథాధోక్షజచేతసః
పర్వతముల మీద వర్ష ధారలు కప్పేసాయి. భగవంతుని మీద మనసు ఉంచిన భక్తులకు ఆపదలు ముట్టినట్లు.
మార్గా బభూవుః సన్దిగ్ధాస్తృణైశ్ఛన్నా హ్యసంస్కృతాః
నాభ్యస్యమానాః శ్రుతయో ద్విజైః కాలేన చాహతాః
దారులు కూడా వర్షం పడి, గడ్డి మొలచి తెలియకుండా అయ్యాయి. వేదం చదువుకున్న మహాత్ములు కొన్ని రోజులు వేదాన్ని అధ్యయనం చేయడం మానేస్తే ఏ మంత్రం ఏమిటో తెలియనట్లు దారులు కూడా తెలియబడకుండా అయ్యాయి. అభ్యసించబడని వేదములు కాలక్రమములో ఎలా మరుగుపడతాయో
లోకబన్ధుషు మేఘేషు విద్యుతశ్చలసౌహృదాః
స్థైర్యం న చక్రుః కామిన్యః పురుషేషు గుణిష్వివ
ఇంత మందికి ఆనందాన్ని పంచడమే స్వభావముగా కల మేఘముల విషయములో మెరుపులు చంచలమైన ప్రీతినే కలిగి ఉంటున్నాయి. గుణవంతులైన పురుషుల యందు వేశ్యలు ప్రీతి ఉంచనట్లుగా.
లోకబంధువులైన మేఘముల యందు మెరుపులు కూడా ఎక్కువ స్నేహాన్ని చూపలేదు
ధనుర్వియతి మాహేన్ద్రం నిర్గుణం చ గుణిన్యభాత్
వ్యక్తే గుణవ్యతికరేऽగుణవాన్పురుషో యథా
ఆకాశములో ఇంద్రధనస్సు వచ్చింది.అది ఆకాశములో వ్యాపిస్తే ఎలాంటి గుణములూ లేని ఆకాశములో గుణము ఉన్నట్లు కనపడుతోంది. సృష్టి కార్యక్రమములో (గుణ వ్యతికరే) ఎలా ఐతే ఏ గుణములూ లేని పరమాత్మ అన్ని గుణములూ ఉన్నట్లు ఎలా కనపడతాడో
న రరాజోడుపశ్ఛన్నః స్వజ్యోత్స్నారాజితైర్ఘనైః
అహంమత్యా భాసితయా స్వభాసా పురుషో యథా
చంద్రుడు కూడా తన వెన్నెలతో ప్రకాశించలేదు మబ్బులు కమ్మడం వలన. అహంకారం కమ్మినవాడికి ఆత్మ స్వరూపం కనపడనట్లుగా.
మేఘాగమోత్సవా హృష్టాః ప్రత్యనన్దఞ్ఛిఖణ్డినః
గృహేషు తప్తనిర్విణ్ణా యథాచ్యుతజనాగమే
నెమళ్ళు మేఘాలు రాగానే ఆనందముతో తాండవం చేసాయి. పరమాత్మను సేవిస్తూ పరమాత్మ యందు భక్తి కలిగి ఉన్న భక్తులకు, అలాంటి భక్తులు వస్తే ఎలాంటి సంతోషం కలుగుతుందో అలాంటి సంతోషం కలిగింది
పీత్వాపః పాదపాః పద్భిరాసన్నానాత్మమూర్తయః
ప్రాక్క్షామాస్తపసా శ్రాన్తా యథా కామానుసేవయా
వేసవి కాలములో ఎండిపోయి ఆకులు రాలిపోయి ఉన్న వృక్షాలు వర్షం రాగానే బాగా పుష్టిగా అయ్యాయి. కొంతకాలం తపస్సు చేసి ఎండిపోయిన వారు ఆ వ్రతం తపస్సు కాగానే మళ్ళీ అన్నీ తిని ఎలా బలుస్తారో అలా
సరఃస్వశాన్తరోధఃసు న్యూషురఙ్గాపి సారసాః
గృహేష్వశాన్తకృత్యేషు గ్రామ్యా ఇవ దురాశయాః
బాగా నీరు ప్రవహిస్తూ ఉంటే సారసములు (హంసల లాంటి పక్షులు) అందులో ఉంటున్నాయీ వెళుతున్నాయి ( పూర్తిగా ఉంటే కొట్టుకొపోతాయి కాబట్టి)
తమో గుణముతో భయంకరమైన వారి ఇళ్ళలో గృహస్థులు ఎలా ఐతే ఉండలేక వెళ్ళలేక ఉంటారో అలా
జలౌఘైర్నిరభిద్యన్త సేతవో వర్షతీశ్వరే
పాషణ్డినామసద్వాదైర్వేదమార్గాః కలౌ యథా
జల ప్రవాహముతో కట్టిన సేతువులు తెగిపోతున్నాయి. కలియుగములో నాస్తికుల నాస్తిక వాదముతో వేద మార్గములు చిన్నాభిన్నమవుతున్నట్లుగా
వ్యముఞ్చన్వాయుభిర్నున్నా భూతేభ్యశ్చామృతం ఘనాః
యథాశిషో విశ్పతయః కాలే కాలే ద్విజేరితాః
వర్షాకాలములో మేఘములు కదిలిస్తే మబ్బులు చక్కని అమృతములాంటి జలాన్ని విడిచిపెడుతున్నాయి. బ్రాహ్మణుల ఆశీర్వాదములు గృహస్థులకు సంపదలు ఇచ్చినట్లుగా
ఏవం వనం తద్వర్షిష్ఠం పక్వఖర్జురజమ్బుమత్
గోగోపాలైర్వృతో రన్తుం సబలః ప్రావిశద్ధరిః
వర్ష ఋతువు సమృద్ధముగా వర్షించి ఇలా నిత్య శోభతో ఉన్న వనములో వర్షాలు కొంత తగ్గగానే కృష్ణ బలరాములతో కలసి గోపాలురు చేరుకున్నారు
ధేనవో మన్దగామిన్య ఊధోభారేణ భూయసా
యయుర్భగవతాహూతా ద్రుతం ప్రీత్యా స్నుతస్తనాః
మేత మేసి బలిసి ఉన్న ఆవులూ, బలిసి ఉన్న వాటి పొదుగులూ పరమాత్మ పిలిస్తే పరిగెత్తుకు వస్తున్నాయి. అడవిలో వారు కూడా ఎవరికి కావలసిన తేనెలూ పుష్పాలూ మొదలైన సంపద లభిస్తున్నందు వలన ఆనందముగా ఉన్నారు
వనౌకసః ప్రముదితా వనరాజీర్మధుచ్యుతః
జలధారా గిరేర్నాదాదాసన్నా దదృశే గుహాః
పర్వతముల నుండి ప్రవహిస్తున్న నీటి ధారలతో గుహలు వాయువు నిండిన ధ్వనితో ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి
క్వచిద్వనస్పతిక్రోడే గుహాయాం చాభివర్షతి
నిర్విశ్య భగవాన్రేమే కన్దమూలఫలాశనః
కంద మూలములూ ఫలములనూ ఆహారముగా చేసుకుని పరమాత్మ ఆనందిస్తున్నాడు.
దధ్యోదనం సమానీతం శిలాయాం సలిలాన్తికే
సమ్భోజనీయైర్బుభుజే గోపైః సఙ్కర్షణాన్వితః
పెరుగున్నాన్ని తీసుకుని అందరూ కలసి కూర్చుని తిన్నాడు. కలసి కూర్చుని భోజనం చేయదగిన వారితో కలసి తిన్నాడు
శాద్వలోపరి సంవిశ్య చర్వతో మీలితేక్షణాన్
తృప్తాన్వృషాన్వత్సతరాన్గాశ్చ స్వోధోభరశ్రమాః
ఆవులనూ వృషభములనూ పచ్చిక బయల్లనూ దూడలనూ, అవి అన్నీ వర్షాకాలం తెచ్చిన సంపదతో తృప్తిగా ఉన్నాయి.
ప్రావృట్శ్రియం చ తాం వీక్ష్య సర్వకాలసుఖావహామ్
భగవాన్పూజయాం చక్రే ఆత్మశక్త్యుపబృంహితామ్
ఋతువు మారగానే ఋతు పూజ చేస్తారు. వర్ష ఋతువు యొక్క సంపద చూసి కృష్ణుడు తన వారందరితో కలసి ఆ (తన శక్తితో పెంపొందిన వర్షాకాల లక్ష్మిని) వనన్ని పూజించాడు
ఏవం నివసతోస్తస్మిన్రామకేశవయోర్వ్రజే
శరత్సమభవద్వ్యభ్రా స్వచ్ఛామ్బ్వపరుషానిలా
వర్ష ఋతువు అయి శరదృతువు అయ్యింది. శరత్కాలములో నీరజములు (పద్మములు) వికసించడము వలన జలములన్నీ కొత్త శోభను పొందాయి. సంసార వ్యామోహముతో యోగము మధ్యన ఉన్నవారి మనసు కలత చెంది మళ్ళీ యోగం అభ్యసించడం వలన ప్రసన్నమైనట్లుగా
శరదా నీరజోత్పత్త్యా నీరాణి ప్రకృతిం యయుః
భ్రష్టానామివ చేతాంసి పునర్యోగనిషేవయా
వ్యోమ్నోऽబ్భ్రం భూతశాబల్యం భువః పఙ్కమపాం మలమ్
శరజ్జహారాశ్రమిణాం కృష్ణే భక్తిర్యథాశుభమ్
ఆకాశములో మబ్బుల మురికినీ భూమిలో నీటితో వచ్చిన బురద మురికినీ శర్దృతువు పోగొట్టింది.
బ్రహ్మచర్యాది ఆశ్రమాలలో ఉన్న వారిలో ఉన్న కల్మశాన్ని పరమాత్మ మీద భక్తి పోగొట్టినట్లుగా
సర్వస్వం జలదా హిత్వా విరేజుః శుభ్రవర్చసః
యథా త్యక్తైషణాః శాన్తా మునయో ముక్తకిల్బిషాః
నాలుగు నెలలు నిండి నిండి ఉన్న నీటిని విడిచిపెట్టిన మబ్బులు ప్రశాంతముగా ఉన్నాయి. దాచుకున్నవన్నీ ఇచ్చి ప్రశాంతతను పొందాయి. అన్ని కోరికలనూ విడిచిపెట్టిన ఋషులు ఎలా ప్రశాంతముగా ఉంటారో
పాపాలన్ని తొలగినట్లుగా ఆకాశం ప్రకాశిస్తోంది
గిరయో ముముచుస్తోయం క్వచిన్న ముముచుః శివమ్
యథా జ్ఞానామృతం కాలే జ్ఞానినో దదతే న వా
వానలూ వరదలూ తగ్గిపోయాయి కాబట్టి, పర్వతాలు నీటిని ఒకసారి విడిచిపెడుతున్నాయి ఒక సారి విడిచిపెట్టట్లేదు. జ్ఞ్యానులు తమ జ్ఞ్యానామృతాన్ని వినే వారి ప్రవృత్తి బట్టి ఒక సారి చెబుతారు ఒక సారి చెప్పరు. అలా పర్వతములు జలాన్ని విడిచీ విడువనట్లు ఉన్నాయి
నైవావిదన్క్షీయమాణం జలం గాధజలేచరాః
యథాయురన్వహం క్షయ్యం నరా మూఢాః కుటుమ్బినః
నీరు జలాశయాల్లో బాగా నిండి ఉన్నాయి. జల చరాలు బాగా వచ్చి చేరాయి. అందులో బతుకున్న జల చరములు తాము ఏ నీటిలో ఉన్నామో ఆ నీరు రోజు రోజుకూ తరిగిపోతోంది అని తెలియలేరు. మూఢులైన కుటుంబీకులు ప్రతీ రోజూ ఆయువు తరిగిపోతోందని తెలియనట్లుగా
గాధవారిచరాస్తాపమవిన్దఞ్ఛరదర్కజమ్
యథా దరిద్రః కృపణః కుటుమ్బ్యవిజితేన్ద్రియః
నీరు తగ్గుతున్న కొద్దీ లోతు తెలుస్తుంది. నీరు తగ్గుతున్న కొద్దీ నీటి అడుగున ఉన్న జల చరములకు సూర్య కిరణముల వేడి తగులుతూ ఉంటుంది. ఎలా అంటే పెద్ద కుటుంబములో ఉన్నవాడు తాను సంపాదించిన ధనం ఐపోతే అందులోని బాధ తెలిసినట్లుగా. డబ్బు బాగా ఉన్నప్పుడు భోగాలు అనుభవించిన వ్యక్తి డబ్బు ఐపోగానే బాధ తెలిసినట్లుగా.
శనైః శనైర్జహుః పఙ్కం స్థలాన్యామం చ వీరుధః
యథాహంమమతాం ధీరాః శరీరాదిష్వనాత్మసు
క్రమ క్రమముగా వర్షాకాలం పోయి శరత్కాలం వచ్చింది కాబట్టి బురద అంతా తగ్గిపోయింది. మొలకలూ పోయాయీ, బురదలూ పోయాయి. ఇంద్రియ నిగ్రహం కల ధీరులు శరీరా భార్యా గృహముల యందు అహంకార మమకారాలు విడిచిపెట్టినట్లుగా బురదను విడిచిపెడుతున్నాయీ
నిశ్చలామ్బురభూత్తూష్ణీం సముద్రః శరదాగమే
ఆత్మన్యుపరతే సమ్యఙ్మునిర్వ్యుపరతాగమః
సముద్రం కూడా ఎక్కువ తరంగాలు లేకుండా ఉంది.
కేదారేభ్యస్త్వపోऽగృహ్ణన్కర్షకా దృఢసేతుభిః
యథా ప్రాణైః స్రవజ్జ్ఞానం తన్నిరోధేన యోగినః
రైతులు కూడా చెరువు నీటికి కట్టలు కట్టి వారి పోలానికి కావలసిన నీరు తీసుకుంటున్నారు.ప్రాణం పోతున్నప్పుడు పోతున్న జ్ఞ్యానాన్నీ ప్రాణాన్ని చివరి ప్రయత్నముతో ప్రాణాన్ని నిలుపుకో యత్నిస్తున్నట్లుగా రైతులు నీటిని ఆప ప్రయత్నిస్తున్నారు
శరదర్కాంశుజాంస్తాపాన్భూతానాముడుపోऽహరత్
దేహాభిమానజం బోధో ముకున్దో వ్రజయోషితామ్
శరత్కాలం సూర్యభగవానుని వలన వచ్చే వేడి వలన తాపాన్ని తొలగించింది. కృష్ణ పరమాత్మ వ్రేపల్లెలో ఉండే గోపికలకు దేహాత్మాభిమానాన్ని పోగొట్టినట్లుగా
ఖమశోభత నిర్మేఘం శరద్విమలతారకమ్
సత్త్వయుక్తం యథా చిత్తం శబ్దబ్రహ్మార్థదర్శనమ్
శరదృతువులో ఆకాశం స్వచ్చముగా ఉంది. నక్షత్రాలన్నీ ప్రకాశిస్తున్నాయి. సత్వ గుణముతో ఉన్న మనసు శబ్ద బ్రహ్మాన్నీ చూచినట్లుగా ఉంది.
అఖణ్డమణ్డలో వ్యోమ్ని రరాజోడుగణైః శశీ
యథా యదుపతిః కృష్ణో వృష్ణిచక్రావృతో భువి
ఆకాశములో చంద్రుడు కూడా శరత్కాలములో ప్రకాశిస్తున్నాడు కృష్ణ పరమాత్మ సకల యాదవులతో కలసి యదుకులములో ప్రకాశించినట్లుగా
ఆశ్లిష్య సమశీతోష్ణం ప్రసూనవనమారుతమ్
జనాస్తాపం జహుర్గోప్యో న కృష్ణహృతచేతసః
ఎక్కువ వేడీ ఎక్కువ చలీ లేకుండా సమ శీతోష్ణముతో ఉంది. పూవుల నుండి వచ్చే గాలిని సేవించి జనులందరూ తాపాన్ని విడిచిపెట్టారు. గోపికలు మాత్రం తాపాన్ని వదలిపెట్టలేకపోయారు కృష్ణుని మీద భక్తి వలన
గావో మృగాః ఖగా నార్యః పుష్పిణ్యః శరదాభవన్
అన్వీయమానాః స్వవృషైః ఫలైరీశక్రియా ఇవ
ఆవులూ మృగములూ పక్షులూ స్త్రీలూ అందరూ పుష్పవతులు అయ్యారు. ఆవూలకు పూలు రావడం అంటే దూడలు పుట్టడం. ఇలా తమ తమ వృషములతో కూడిన గోవులూ ఫలములతో కూడిన పుష్పములూ పరమాత్మ వలన సకల జగత్తు ఎలా ఫలవంతమవుతుందో అలా ఉంది వ్రేపల్లె
ఉదహృష్యన్వారిజాని సూర్యోత్థానే కుముద్వినా
రాజ్ఞా తు నిర్భయా లోకా యథా దస్యూన్వినా నృప
సూర్యుడు ఉదయిస్తే కలువలు తప్ప కమలాలన్నీ వికసించాయి. పద్మాలు వికసించాయి, కలువలు కాదు. మంచి రాజుని చూచి ప్రజలు సంతోషిస్తారు కానీ దొంగలు సంతోషించరు కదా
పురగ్రామేష్వాగ్రయణైరిన్ద్రియైశ్చ మహోత్సవైః
బభౌ భూః పక్వశష్యాఢ్యా కలాభ్యాం నితరాం హరేః
ఇలా నగరములూ పల్లెలూ గ్రామములూ వ్రజములూ పంటలు బాగా పండి పశువులు బాగా పాలిస్తుంటే ఇంద్రోత్సవం చేసారు. పరమాత్మ యొక్క కళతో పండిన పంటలతో భూమి శోభిస్తూ ఉంది.
వణిఙ్మునినృపస్నాతా నిర్గమ్యార్థాన్ప్రపేదిరే
వర్షరుద్ధా యథా సిద్ధాః స్వపిణ్డాన్కాల ఆగతే
వ్య్పారులూ మునులూ రాజులూ శరత్కాలం వచ్చింది కాబట్టి, అంతవరకూ ఎవరి ఇంటిలో వారు ఉన్నవారు బయటకు వచ్చి తమ తమ కార్యక్రమాలు ప్రారంభించారు. సిద్ధులు కూడా వర్షాకాలం వచ్చినపుడు తమ తమ సిద్ధులు ఆపుకుని మళ్ళీ యోగములోకి ఎలా ప్రవేశిస్తారో అలా
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
శ్రీమద్భాగవతం దశం స్కంధం ఇరవయ్యవ అధ్యాయం
శ్రీశుక ఉవాచ
తయోస్తదద్భుతం కర్మ దావాగ్నేర్మోక్షమాత్మనః
గోపాః స్త్రీభ్యః సమాచఖ్యుః ప్రలమ్బవధమేవ చ
ఇంటికి వచ్చిన పిల్లలు ప్రలంబవధా కృష్ణుడు గోవులను కాపాడడం చెప్పగా గోపవృద్ధులు బలరామ కృష్ణులు సామాన్య మానవులు కారని అనుకున్నారు
గోపవృద్ధాశ్చ గోప్యశ్చ తదుపాకర్ణ్య విస్మితాః
మేనిరే దేవప్రవరౌ కృష్ణరామౌ వ్రజం గతౌ
తతః ప్రావర్తత ప్రావృట్సర్వసత్త్వసముద్భవా
విద్యోతమానపరిధిర్విస్ఫూర్జితనభస్తలా
ఇలా ఉండగా అన్ని ప్రాణులా వృక్షములా పుట్టుకకు కారణమైన వర్ష ఋతువు వచ్చింది. వెలుతురు ఉండీ లేనట్లుగా ఉంది. ఆకాశమంతా గర్ఝిస్తూ చుట్టుపక్కల మెరుస్తూ నల్లని మేఘాలతో ఉంది.
సాన్ద్రనీలామ్బుదైర్వ్యోమ సవిద్యుత్స్తనయిత్నుభిః
అస్పష్టజ్యోతిరాచ్ఛన్నం బ్రహ్మేవ సగుణం బభౌ
మెరుపులు మెరిసినపుడు కనపడుతున్నట్లూ, మెరుపులు పోగానే మసక చీకటీ ఉంది. సమాధిలో ఉన్నవాడికి ఎలా ఐతే సగుణ బ్రహ్మ కనపడీకనపడనట్లు ఎలా ఉంటుందో అలా ఉంది మెరుపుల వెలుతురులో
అష్టౌ మాసాన్నిపీతం యద్భూమ్యాశ్చోదమయం వసు
స్వగోభిర్మోక్తుమారేభే పర్జన్యః కాల ఆగతే
తొమ్మిది నెలలు గర్భం మోసిన గర్భవతి (కాల ఆగతే - సమయం వచ్చిన తరువాత) ఎలా ఐతే శిశువుని ప్రసవిస్తుందో సూర్యభగవానుడు తనలో దాచుకున్న నీటిని విడిచిపెట్టాడు
తడిద్వన్తో మహామేఘాశ్చణ్డ శ్వసన వేపితాః
ప్రీణనం జీవనం హ్యస్య ముముచుః కరుణా ఇవ
మెరుపుతో ఉన్న మేఘాలన్నీ గొప్ప వాయువుతో కదిలించబడి సకల ప్రాణులకూ బతుకు ఇచ్చే జలాన్ని కరుణతో విడిచిపెట్టాయి
తపఃకృశా దేవమీఢా ఆసీద్వర్షీయసీ మహీ
యథైవ కామ్యతపసస్తనుః సమ్ప్రాప్య తత్ఫలమ్
ఎండాకాలం వేడితో కృశించిన భూమి వర్షం పడగానే సంతోషముతో ఉబ్బిపోయింది.
తపస్సు చేసిన వారు బక్క చిక్కి, ఫలం పొందగానే పుష్టి పొందినట్లుగా ఉంది.
నిశాముఖేషు ఖద్యోతాస్తమసా భాన్తి న గ్రహాః
యథా పాపేన పాషణ్డా న హి వేదాః కలౌ యుగే
రాత్రి పూట మిణుగురు పురుగులు (ఖద్యోతా) మెరుస్తూ ఉన్నాయి. నక్షత్రములూ గ్రహములూ కనపడడం లేదు. కలియుగములో ఎలా ఐతే పాపాత్ముల వాక్కులు వినబడి వేదములు వినబడనట్లు
శ్రుత్వా పర్జన్యనినదం మణ్డుకాః ససృజుర్గిరః
తూష్ణీం శయానాః ప్రాగ్యద్వద్బ్రాహ్మణా నియమాత్యయే
వర్షా కాలములో మేఘములు గర్ఝిస్తుంటే మేఘ గర్ఝనలు విని కింద ఉన్న కప్పలు అరుస్తున్నాయి. అప్పటిదాకా మౌనముగా ఉన్న కప్పలు వర్షాకాలములో అరుస్తున్నాయి. నియమం ఆచరించిన వారు వ్రతములో ఉన్నంతకాలం మౌనం వహించి వ్రతం అవ్వగానే ఎలా మాట్లాడతారో అలా ఉంది.
ఆసన్నుత్పథగామిన్యః క్షుద్రనద్యోऽనుశుష్యతీః
పుంసో యథాస్వతన్త్రస్య దేహద్రవిణ సమ్పదః
వర్షాలు బాగా పడి వరదలు వచ్చి, చిన్న చిన్న నదులు అడ్డదారిలో పోతున్నాయి. బుద్ధి స్థిరముగా లేని వారికి వచ్చిన సంపదలలాగ. నియమం లేని మనోనిగ్రహం లేని మానవుని యొక్క శరీరం యొక్క ప్రవృత్తీ, ధనమూ, ఇతర సంపదలూ ఎలా అడ్డదారి తొక్కు తాయో అలా అడ్డదారిలో ప్రవహిస్తున్నాయి.
హరితా హరిభిః శష్పైరిన్ద్రగోపైశ్చ లోహితా
ఉచ్ఛిలీన్ధ్రకృతచ్ఛాయా నృణాం శ్రీరివ భూరభూత్
వర్షం పడి పచ్చగా మొత్తం గడ్డితో ఇంద్రనీలమణుల ఆకారములో గడ్డి బాగా పెరిగి పుట్టగొడుగులు (ఉచ్ఛిలీన్ధ్ర) అంతటా వ్యాపించాయి. పుట్టగొడుగుల కింద నీడ ఉంది. అది చూసి మురుస్తున్నారు. కొద్దిగా డబ్బు రాగానే నాకెంతో డబ్బు ఉంది అని ఎలా మురుస్తాడో పుట్ట గొడుగుల నీడ ఉంది. ధనవంతుల ధన మదాన్ని పుట్టగొడుగుల నీడతో పోల్చడమైనది.రెండూ అశాశ్వతాలే.
క్షేత్రాణి శష్యసమ్పద్భిః కర్షకాణాం ముదం దదుః
మానినామనుతాపం వై దైవాధీనమజానతామ్
చక్కగా పైరు పెరిగాయి. అవి రైతులకు సంతోషాన్ని కలిగించాయి. ధనవంతులకు ఇబ్బంది కలిగించాయి. రైతులకు పంటలు కలిగితే ధనవంతుల వద్దకు అప్పుకు రారు కాబట్టి.
జలస్థలౌకసః సర్వే నవవారినిషేవయా
అబిభ్రన్రుచిరం రూపం యథా హరినిషేవయా
నీరు ఉన్న చోటు, నీరు లేని చోటు రెండూ కూడా కొత్త రూపాన్న్ పొందాయి వర్షం పడడం వలన, పరమాత్మను సేవించిన వారి మనసు ఎంత నిత్య ఉత్సాహముతో ఉంటుందో భూమీ నీరు అలా కొత్త రూపముతో ఉంది
సరిద్భిః సఙ్గతః సిన్ధుశ్చుక్షోభ శ్వసనోర్మిమాన్
అపక్వయోగినశ్చిత్తం కామాక్తం గుణయుగ్యథా
వరదలు బాగా వచ్చి నదులు పొంగి సముద్రములో కలిసాయి. సముద్రం పొంగింది. నదుల జలమంతా మహావేగముతో వచ్చి సముద్రములో పడితే సముద్రం ఉప్పొంగితే, కెరటాలతో ఎగిసిపడుతోంది. ఎలా అంటే పక్వం కాని యోగి మనసు కోరికలతో నిండిపోయి ఉప్పొంగుతున్నట్లు. అదే యోగం పరిపక్వమైతే మనసు ప్రశాంతముగా ఉంటుంది. .
గిరయో వర్షధారాభిర్హన్యమానా న వివ్యథుః
అభిభూయమానా వ్యసనైర్యథాధోక్షజచేతసః
పర్వతముల మీద వర్ష ధారలు కప్పేసాయి. భగవంతుని మీద మనసు ఉంచిన భక్తులకు ఆపదలు ముట్టినట్లు.
మార్గా బభూవుః సన్దిగ్ధాస్తృణైశ్ఛన్నా హ్యసంస్కృతాః
నాభ్యస్యమానాః శ్రుతయో ద్విజైః కాలేన చాహతాః
దారులు కూడా వర్షం పడి, గడ్డి మొలచి తెలియకుండా అయ్యాయి. వేదం చదువుకున్న మహాత్ములు కొన్ని రోజులు వేదాన్ని అధ్యయనం చేయడం మానేస్తే ఏ మంత్రం ఏమిటో తెలియనట్లు దారులు కూడా తెలియబడకుండా అయ్యాయి. అభ్యసించబడని వేదములు కాలక్రమములో ఎలా మరుగుపడతాయో
లోకబన్ధుషు మేఘేషు విద్యుతశ్చలసౌహృదాః
స్థైర్యం న చక్రుః కామిన్యః పురుషేషు గుణిష్వివ
ఇంత మందికి ఆనందాన్ని పంచడమే స్వభావముగా కల మేఘముల విషయములో మెరుపులు చంచలమైన ప్రీతినే కలిగి ఉంటున్నాయి. గుణవంతులైన పురుషుల యందు వేశ్యలు ప్రీతి ఉంచనట్లుగా.
లోకబంధువులైన మేఘముల యందు మెరుపులు కూడా ఎక్కువ స్నేహాన్ని చూపలేదు
ధనుర్వియతి మాహేన్ద్రం నిర్గుణం చ గుణిన్యభాత్
వ్యక్తే గుణవ్యతికరేऽగుణవాన్పురుషో యథా
ఆకాశములో ఇంద్రధనస్సు వచ్చింది.అది ఆకాశములో వ్యాపిస్తే ఎలాంటి గుణములూ లేని ఆకాశములో గుణము ఉన్నట్లు కనపడుతోంది. సృష్టి కార్యక్రమములో (గుణ వ్యతికరే) ఎలా ఐతే ఏ గుణములూ లేని పరమాత్మ అన్ని గుణములూ ఉన్నట్లు ఎలా కనపడతాడో
న రరాజోడుపశ్ఛన్నః స్వజ్యోత్స్నారాజితైర్ఘనైః
అహంమత్యా భాసితయా స్వభాసా పురుషో యథా
చంద్రుడు కూడా తన వెన్నెలతో ప్రకాశించలేదు మబ్బులు కమ్మడం వలన. అహంకారం కమ్మినవాడికి ఆత్మ స్వరూపం కనపడనట్లుగా.
మేఘాగమోత్సవా హృష్టాః ప్రత్యనన్దఞ్ఛిఖణ్డినః
గృహేషు తప్తనిర్విణ్ణా యథాచ్యుతజనాగమే
నెమళ్ళు మేఘాలు రాగానే ఆనందముతో తాండవం చేసాయి. పరమాత్మను సేవిస్తూ పరమాత్మ యందు భక్తి కలిగి ఉన్న భక్తులకు, అలాంటి భక్తులు వస్తే ఎలాంటి సంతోషం కలుగుతుందో అలాంటి సంతోషం కలిగింది
పీత్వాపః పాదపాః పద్భిరాసన్నానాత్మమూర్తయః
ప్రాక్క్షామాస్తపసా శ్రాన్తా యథా కామానుసేవయా
వేసవి కాలములో ఎండిపోయి ఆకులు రాలిపోయి ఉన్న వృక్షాలు వర్షం రాగానే బాగా పుష్టిగా అయ్యాయి. కొంతకాలం తపస్సు చేసి ఎండిపోయిన వారు ఆ వ్రతం తపస్సు కాగానే మళ్ళీ అన్నీ తిని ఎలా బలుస్తారో అలా
సరఃస్వశాన్తరోధఃసు న్యూషురఙ్గాపి సారసాః
గృహేష్వశాన్తకృత్యేషు గ్రామ్యా ఇవ దురాశయాః
బాగా నీరు ప్రవహిస్తూ ఉంటే సారసములు (హంసల లాంటి పక్షులు) అందులో ఉంటున్నాయీ వెళుతున్నాయి ( పూర్తిగా ఉంటే కొట్టుకొపోతాయి కాబట్టి)
తమో గుణముతో భయంకరమైన వారి ఇళ్ళలో గృహస్థులు ఎలా ఐతే ఉండలేక వెళ్ళలేక ఉంటారో అలా
జలౌఘైర్నిరభిద్యన్త సేతవో వర్షతీశ్వరే
పాషణ్డినామసద్వాదైర్వేదమార్గాః కలౌ యథా
జల ప్రవాహముతో కట్టిన సేతువులు తెగిపోతున్నాయి. కలియుగములో నాస్తికుల నాస్తిక వాదముతో వేద మార్గములు చిన్నాభిన్నమవుతున్నట్లుగా
వ్యముఞ్చన్వాయుభిర్నున్నా భూతేభ్యశ్చామృతం ఘనాః
యథాశిషో విశ్పతయః కాలే కాలే ద్విజేరితాః
వర్షాకాలములో మేఘములు కదిలిస్తే మబ్బులు చక్కని అమృతములాంటి జలాన్ని విడిచిపెడుతున్నాయి. బ్రాహ్మణుల ఆశీర్వాదములు గృహస్థులకు సంపదలు ఇచ్చినట్లుగా
ఏవం వనం తద్వర్షిష్ఠం పక్వఖర్జురజమ్బుమత్
గోగోపాలైర్వృతో రన్తుం సబలః ప్రావిశద్ధరిః
వర్ష ఋతువు సమృద్ధముగా వర్షించి ఇలా నిత్య శోభతో ఉన్న వనములో వర్షాలు కొంత తగ్గగానే కృష్ణ బలరాములతో కలసి గోపాలురు చేరుకున్నారు
ధేనవో మన్దగామిన్య ఊధోభారేణ భూయసా
యయుర్భగవతాహూతా ద్రుతం ప్రీత్యా స్నుతస్తనాః
మేత మేసి బలిసి ఉన్న ఆవులూ, బలిసి ఉన్న వాటి పొదుగులూ పరమాత్మ పిలిస్తే పరిగెత్తుకు వస్తున్నాయి. అడవిలో వారు కూడా ఎవరికి కావలసిన తేనెలూ పుష్పాలూ మొదలైన సంపద లభిస్తున్నందు వలన ఆనందముగా ఉన్నారు
వనౌకసః ప్రముదితా వనరాజీర్మధుచ్యుతః
జలధారా గిరేర్నాదాదాసన్నా దదృశే గుహాః
పర్వతముల నుండి ప్రవహిస్తున్న నీటి ధారలతో గుహలు వాయువు నిండిన ధ్వనితో ప్రతిధ్వనిస్తున్నాయి
క్వచిద్వనస్పతిక్రోడే గుహాయాం చాభివర్షతి
నిర్విశ్య భగవాన్రేమే కన్దమూలఫలాశనః
కంద మూలములూ ఫలములనూ ఆహారముగా చేసుకుని పరమాత్మ ఆనందిస్తున్నాడు.
దధ్యోదనం సమానీతం శిలాయాం సలిలాన్తికే
సమ్భోజనీయైర్బుభుజే గోపైః సఙ్కర్షణాన్వితః
పెరుగున్నాన్ని తీసుకుని అందరూ కలసి కూర్చుని తిన్నాడు. కలసి కూర్చుని భోజనం చేయదగిన వారితో కలసి తిన్నాడు
శాద్వలోపరి సంవిశ్య చర్వతో మీలితేక్షణాన్
తృప్తాన్వృషాన్వత్సతరాన్గాశ్చ స్వోధోభరశ్రమాః
ఆవులనూ వృషభములనూ పచ్చిక బయల్లనూ దూడలనూ, అవి అన్నీ వర్షాకాలం తెచ్చిన సంపదతో తృప్తిగా ఉన్నాయి.
ప్రావృట్శ్రియం చ తాం వీక్ష్య సర్వకాలసుఖావహామ్
భగవాన్పూజయాం చక్రే ఆత్మశక్త్యుపబృంహితామ్
ఋతువు మారగానే ఋతు పూజ చేస్తారు. వర్ష ఋతువు యొక్క సంపద చూసి కృష్ణుడు తన వారందరితో కలసి ఆ (తన శక్తితో పెంపొందిన వర్షాకాల లక్ష్మిని) వనన్ని పూజించాడు
ఏవం నివసతోస్తస్మిన్రామకేశవయోర్వ్రజే
శరత్సమభవద్వ్యభ్రా స్వచ్ఛామ్బ్వపరుషానిలా
వర్ష ఋతువు అయి శరదృతువు అయ్యింది. శరత్కాలములో నీరజములు (పద్మములు) వికసించడము వలన జలములన్నీ కొత్త శోభను పొందాయి. సంసార వ్యామోహముతో యోగము మధ్యన ఉన్నవారి మనసు కలత చెంది మళ్ళీ యోగం అభ్యసించడం వలన ప్రసన్నమైనట్లుగా
శరదా నీరజోత్పత్త్యా నీరాణి ప్రకృతిం యయుః
భ్రష్టానామివ చేతాంసి పునర్యోగనిషేవయా
వ్యోమ్నోऽబ్భ్రం భూతశాబల్యం భువః పఙ్కమపాం మలమ్
శరజ్జహారాశ్రమిణాం కృష్ణే భక్తిర్యథాశుభమ్
ఆకాశములో మబ్బుల మురికినీ భూమిలో నీటితో వచ్చిన బురద మురికినీ శర్దృతువు పోగొట్టింది.
బ్రహ్మచర్యాది ఆశ్రమాలలో ఉన్న వారిలో ఉన్న కల్మశాన్ని పరమాత్మ మీద భక్తి పోగొట్టినట్లుగా
సర్వస్వం జలదా హిత్వా విరేజుః శుభ్రవర్చసః
యథా త్యక్తైషణాః శాన్తా మునయో ముక్తకిల్బిషాః
నాలుగు నెలలు నిండి నిండి ఉన్న నీటిని విడిచిపెట్టిన మబ్బులు ప్రశాంతముగా ఉన్నాయి. దాచుకున్నవన్నీ ఇచ్చి ప్రశాంతతను పొందాయి. అన్ని కోరికలనూ విడిచిపెట్టిన ఋషులు ఎలా ప్రశాంతముగా ఉంటారో
పాపాలన్ని తొలగినట్లుగా ఆకాశం ప్రకాశిస్తోంది
గిరయో ముముచుస్తోయం క్వచిన్న ముముచుః శివమ్
యథా జ్ఞానామృతం కాలే జ్ఞానినో దదతే న వా
వానలూ వరదలూ తగ్గిపోయాయి కాబట్టి, పర్వతాలు నీటిని ఒకసారి విడిచిపెడుతున్నాయి ఒక సారి విడిచిపెట్టట్లేదు. జ్ఞ్యానులు తమ జ్ఞ్యానామృతాన్ని వినే వారి ప్రవృత్తి బట్టి ఒక సారి చెబుతారు ఒక సారి చెప్పరు. అలా పర్వతములు జలాన్ని విడిచీ విడువనట్లు ఉన్నాయి
నైవావిదన్క్షీయమాణం జలం గాధజలేచరాః
యథాయురన్వహం క్షయ్యం నరా మూఢాః కుటుమ్బినః
నీరు జలాశయాల్లో బాగా నిండి ఉన్నాయి. జల చరాలు బాగా వచ్చి చేరాయి. అందులో బతుకున్న జల చరములు తాము ఏ నీటిలో ఉన్నామో ఆ నీరు రోజు రోజుకూ తరిగిపోతోంది అని తెలియలేరు. మూఢులైన కుటుంబీకులు ప్రతీ రోజూ ఆయువు తరిగిపోతోందని తెలియనట్లుగా
గాధవారిచరాస్తాపమవిన్దఞ్ఛరదర్కజమ్
యథా దరిద్రః కృపణః కుటుమ్బ్యవిజితేన్ద్రియః
నీరు తగ్గుతున్న కొద్దీ లోతు తెలుస్తుంది. నీరు తగ్గుతున్న కొద్దీ నీటి అడుగున ఉన్న జల చరములకు సూర్య కిరణముల వేడి తగులుతూ ఉంటుంది. ఎలా అంటే పెద్ద కుటుంబములో ఉన్నవాడు తాను సంపాదించిన ధనం ఐపోతే అందులోని బాధ తెలిసినట్లుగా. డబ్బు బాగా ఉన్నప్పుడు భోగాలు అనుభవించిన వ్యక్తి డబ్బు ఐపోగానే బాధ తెలిసినట్లుగా.
శనైః శనైర్జహుః పఙ్కం స్థలాన్యామం చ వీరుధః
యథాహంమమతాం ధీరాః శరీరాదిష్వనాత్మసు
క్రమ క్రమముగా వర్షాకాలం పోయి శరత్కాలం వచ్చింది కాబట్టి బురద అంతా తగ్గిపోయింది. మొలకలూ పోయాయీ, బురదలూ పోయాయి. ఇంద్రియ నిగ్రహం కల ధీరులు శరీరా భార్యా గృహముల యందు అహంకార మమకారాలు విడిచిపెట్టినట్లుగా బురదను విడిచిపెడుతున్నాయీ
నిశ్చలామ్బురభూత్తూష్ణీం సముద్రః శరదాగమే
ఆత్మన్యుపరతే సమ్యఙ్మునిర్వ్యుపరతాగమః
సముద్రం కూడా ఎక్కువ తరంగాలు లేకుండా ఉంది.
కేదారేభ్యస్త్వపోऽగృహ్ణన్కర్షకా దృఢసేతుభిః
యథా ప్రాణైః స్రవజ్జ్ఞానం తన్నిరోధేన యోగినః
రైతులు కూడా చెరువు నీటికి కట్టలు కట్టి వారి పోలానికి కావలసిన నీరు తీసుకుంటున్నారు.ప్రాణం పోతున్నప్పుడు పోతున్న జ్ఞ్యానాన్నీ ప్రాణాన్ని చివరి ప్రయత్నముతో ప్రాణాన్ని నిలుపుకో యత్నిస్తున్నట్లుగా రైతులు నీటిని ఆప ప్రయత్నిస్తున్నారు
శరదర్కాంశుజాంస్తాపాన్భూతానాముడుపోऽహరత్
దేహాభిమానజం బోధో ముకున్దో వ్రజయోషితామ్
శరత్కాలం సూర్యభగవానుని వలన వచ్చే వేడి వలన తాపాన్ని తొలగించింది. కృష్ణ పరమాత్మ వ్రేపల్లెలో ఉండే గోపికలకు దేహాత్మాభిమానాన్ని పోగొట్టినట్లుగా
ఖమశోభత నిర్మేఘం శరద్విమలతారకమ్
సత్త్వయుక్తం యథా చిత్తం శబ్దబ్రహ్మార్థదర్శనమ్
శరదృతువులో ఆకాశం స్వచ్చముగా ఉంది. నక్షత్రాలన్నీ ప్రకాశిస్తున్నాయి. సత్వ గుణముతో ఉన్న మనసు శబ్ద బ్రహ్మాన్నీ చూచినట్లుగా ఉంది.
అఖణ్డమణ్డలో వ్యోమ్ని రరాజోడుగణైః శశీ
యథా యదుపతిః కృష్ణో వృష్ణిచక్రావృతో భువి
ఆకాశములో చంద్రుడు కూడా శరత్కాలములో ప్రకాశిస్తున్నాడు కృష్ణ పరమాత్మ సకల యాదవులతో కలసి యదుకులములో ప్రకాశించినట్లుగా
ఆశ్లిష్య సమశీతోష్ణం ప్రసూనవనమారుతమ్
జనాస్తాపం జహుర్గోప్యో న కృష్ణహృతచేతసః
ఎక్కువ వేడీ ఎక్కువ చలీ లేకుండా సమ శీతోష్ణముతో ఉంది. పూవుల నుండి వచ్చే గాలిని సేవించి జనులందరూ తాపాన్ని విడిచిపెట్టారు. గోపికలు మాత్రం తాపాన్ని వదలిపెట్టలేకపోయారు కృష్ణుని మీద భక్తి వలన
గావో మృగాః ఖగా నార్యః పుష్పిణ్యః శరదాభవన్
అన్వీయమానాః స్వవృషైః ఫలైరీశక్రియా ఇవ
ఆవులూ మృగములూ పక్షులూ స్త్రీలూ అందరూ పుష్పవతులు అయ్యారు. ఆవూలకు పూలు రావడం అంటే దూడలు పుట్టడం. ఇలా తమ తమ వృషములతో కూడిన గోవులూ ఫలములతో కూడిన పుష్పములూ పరమాత్మ వలన సకల జగత్తు ఎలా ఫలవంతమవుతుందో అలా ఉంది వ్రేపల్లె
ఉదహృష్యన్వారిజాని సూర్యోత్థానే కుముద్వినా
రాజ్ఞా తు నిర్భయా లోకా యథా దస్యూన్వినా నృప
సూర్యుడు ఉదయిస్తే కలువలు తప్ప కమలాలన్నీ వికసించాయి. పద్మాలు వికసించాయి, కలువలు కాదు. మంచి రాజుని చూచి ప్రజలు సంతోషిస్తారు కానీ దొంగలు సంతోషించరు కదా
పురగ్రామేష్వాగ్రయణైరిన్ద్రియైశ్చ మహోత్సవైః
బభౌ భూః పక్వశష్యాఢ్యా కలాభ్యాం నితరాం హరేః
ఇలా నగరములూ పల్లెలూ గ్రామములూ వ్రజములూ పంటలు బాగా పండి పశువులు బాగా పాలిస్తుంటే ఇంద్రోత్సవం చేసారు. పరమాత్మ యొక్క కళతో పండిన పంటలతో భూమి శోభిస్తూ ఉంది.
వణిఙ్మునినృపస్నాతా నిర్గమ్యార్థాన్ప్రపేదిరే
వర్షరుద్ధా యథా సిద్ధాః స్వపిణ్డాన్కాల ఆగతే
వ్య్పారులూ మునులూ రాజులూ శరత్కాలం వచ్చింది కాబట్టి, అంతవరకూ ఎవరి ఇంటిలో వారు ఉన్నవారు బయటకు వచ్చి తమ తమ కార్యక్రమాలు ప్రారంభించారు. సిద్ధులు కూడా వర్షాకాలం వచ్చినపుడు తమ తమ సిద్ధులు ఆపుకుని మళ్ళీ యోగములోకి ఎలా ప్రవేశిస్తారో అలా
సర్వం శ్రీకృష్ణార్పణమస్తు
No comments:
Post a Comment